Gips met bepaalde toepassingen kennen we van de vroegere tijden. De Assyiers uit de oudheid noemden de mooie gips steen Alabaster, en gebruikte het voor beeldhouwen. Vijfduizend jaar geleden hadden de Egyptenaren geleerd om pleister van gips te maken: ze versierden de wanden van hun paleizen, en hun graftombes ermee, en één van de eerste gips pleister is gevonden binnen in de grote piramiden. Het waren de Grieken uit de oudheid die het magische mineraal “gypsos’ noemden, waar de naam gips van is afgeleid.
Gips wordt op verschillende manieren verkregen. Het wordt als delfstof gewonnen (natuurgips) en ontstaat ook als nevenproduct bij een specifieke procestechniek, voor het verkrijgen van bepaalde grondstoffen in de farmaceutische- en levensmiddelen industrie (synthese gips). Daarnaast zijn er ook nog andere chemiegipsen.
Ontstaan van natuurgips
Natuurgips is vaak al 225 tot 280 miljoen jaar geleden gevormd uit afzettingen van de zee. Het is een non-metallic mineraal, gevonden in steenvorm (dihydraat-vorm) en over de hele wereld ontstaan tijdens langdurige geologische processen. Het ontstaat door de verdamping van zeewater in binnenzeeën. Het in het zeewater opgeloste gips vormt bij de verdamping van het water kleine kristallen die bezinken. De kristalletjes vormen lagen, die door hun eigen gewicht en de er op uitgeoefende druk tot een vast rotsachtig gesteente worden gevormd. Het proces verloopt dermate langzaam dat voor de vorming een zeer grote geologische tijdsperiode vereist is. De ruwe gipssteen bestaat uit 79,1% calcium sulfaat en uit 20,9% water, bij gewicht. Dit water noemen wij “droog”, omdat het water in de harde mineralenstructuur zit. Het is bekend als “water of crystalization” oftewel kristalwater. In de vroege oudheid was het al bekend dat, door gedeeltelijk of geheel uitdrijven van kristalwater uit de ruwe gipssteen door verhitting, men het met water aangemaakt gebrand gips (hemihydraat-vorm) weer kon gebruiken. Ook werden in de oudheid gips en kalk met elkaar vermengd en gebruikt als metselstoffen. In Europa werd gips als bouwmateriaal veel later toegepast, in de Barok- en Rococotijd (17e eeuw en begin 18e eeuw). Circa 970 na Christus werd door een Arabische arts, gips als eerst toegepast als spalkmateriaal bij een beenbreuk. In Europa werd dit pas achthonderd jaar later toegepast. Phillip Pfaff ontdekte het gebruik van gips bij tandartsen. In zijn boek ‘Abhandlung von der Zahnen’ uit 1756 beschreef hij hoe hij een afdruk maakte van de mond met zegelwas en de afdruk vol goot met gipsbrij. Deze ontdekking betekende het begin van een eeuwenlange relatie tussen tandheelkunde, tandtechniek en gips. Na deze tijd werden er diverse wetenschappelijke onderzoeken gedaan zodat het toepassen van gips verbeterd werd.
Ontstaan van synthesegips
Ontstaat als hoogwaardig nevenproduct bij een specifieke procestechniek, voor het verkrijgen van bepaalde grondstoffen voor de farmaceutische- en levensmiddelen industrie. GIULINI in Ludwigshafen heeft sinds 1960 deze nieuwe procestechniek ontwikkelt en heeft daar patent voor gekregen.
Ontstaan van chemiegipsen
De laatste jaren zijn vele chemiegipsen op de markt gekomen zoals RO gips en fosfo gips, fluoranhydriet en gips die vrijkomt bij andere chemische processen (wijnsteenzuur, citroenzuur en totaanoxide). Deze chemiegipsen worden door ons niet gebruikt voor dental- en medisch gips.
